"Аналитическая газета "Секретные исследования"

Праглядзеў форум, гэткай тэмы не знайшоў (не заўважыў).

Кропкай адліку для мяне сталі вось гэтыя літары:

старонка 23.

Armenia 1 200, Azerbejd¿an 1 000, Bia³oruœ 900 000, Estonia 5 000, Gruzja 6 000, Kazachstan 100 000, Kirgistan 1 400, £otwa
75 000, Litwa 300 000, Mo³dawia 10 000, Rosja 300 000, Tad¿ykistan
2 000, Turkmenistan 5 000, Ukraina 900 000, Uzbekistan 5 000.
£¹cznie: 2 611 600 z czego gros przypada na bezpoœrednich
s¹siadów Polski; Bia³oruœ, Litwê, Ukrainê oraz £otwê i wynosi ³¹cznie w
tym przypadku a¿: 2 175 000.

http://www.fir.bsu.by/ebooks/compilatio ... ol2009.pdf

Чорным пазначана колькасць патэнцыяльных ахвяраў гэтак званай "Карткі паляка". Іншымі словамі "палякаў",якія ў выніку "трагедыі" 1939 засталіся па той бок мяжы. І якімі мусіць апеквацца сучасная Польшча.

Але, давайце зазірнем у саму "картку",паглядзім, хто мае права яе адтрымаць.

---------------------------------------------
Лех Качинский
Карта поляка – это документ, который – хотя не дает польского гражданства – возвращает нашим Землякам с востока многие полагающиеся им права. Вы сможете в нашей стране учиться и работать, как другие граждане. Вы сможете приезжать, не платя за визу. Я надеюсь, что Карта поляка – документ, подтверждающий принадлежность к Польскому Народу, принесет Вам удовлетворение. Вы долгие годы носили белого орла в сердце. Сегодня власти Республики Польша возвращают Вам документ с орлом. Гордитесь им!
Польша Вас ждет!
==========================
Простые принципы

Карта поляка может быть предоставлена лицу, которое считает себя принадлежащим к Польскому Народу и при этом:
– знает польский язык хотя бы на базовом уровне и считает его родным языком
– знает и поддерживает польские традиции и обычаи
– в присутствии консула Республики Польша или уполномоченного сотрудника представит письменную декларацию принадлежности к Польскому Народу
– докажет, что по крайней мере один из родителей, бабушка или дедушка, или же прабабушка и прадедушка были по национальности поляками или имели польское гражданство. Или же представит письменную справку от польской организации, подтверждающую его активное участие в деятельности в пользу польского языка и культуры или польского национального меньшинства в течение по крайней мере последних трех лет.

http://www.polska.ru/sprawka/wiza/karta ... ficial.htm
===============================


То бок, ня толькі той, хто меў сапраўднага продка паляка , караняжа, а не апалячанага беларуса, ня толькі той, хто не паляк, але тры гады трубіў на карысць Польшчы ,напрыклад ,ў Гародні, але і любы чалавек, чые продкі жылі да 1939 года на тэр.Заходняй Беларусі. Бо ,усе яны, мелі польскае грамадзянства. Гэта некалькі мільёнаў чалавек.

Але, яны лічаць ,што толькі каля 900 000 чалавек зараз маюць шанец "стаць палякам".

Афіцыйны перапіс кажа, што палякаў нібыта 250-260 000 чалавек.
----------

Але,калі адкінуць лічбавыя маніпуляцыі ўбок, то паўстае пытаньне, адкуль і калі на тэр.Вялікалітвы абрынулася польская навала? Менавіта польская, ў сэнсе "караняжская".

Для спрашчэньня пытаньня нагадаю пра забарону палякам набываць зямлю на Літве, паводле Статуту 1588 г...

Нагадаю, што пад час папілаў Рэчы Паспалітай палякі ,калі яны былі тут, ці бралі зброю і гінулі ,ці падаваліся ў эміграцыю на Захад, ці ў ссылцу на Ўсход. Сэнсу сюды ехаць не было.

Вайна 1812 года яшчэ крыху змяніла баланс, зноў ткі - шабля, выгнаньне ці катарга. Як і ў 18 ст. , сэнсу ехаць караняжам да нас аніякага.

Вайна 1831 года . Менавіта вайна,нават расейцы і палякі спачатку пісалі творы прысвечаныя "вайне". Шабля,Францыя або Сібір. Пад час рэпрэсій ехаць сюды - самагубства.

Вайна 1863 г. Па аналогіі. Шабля,Англія, Сібір. Пад час рэпрэсій ехаць сюды - самагубства.

Вайна 1914г. Вялікая міграцыя насельніцтва адсюль, але не сюды.

1920-я гады. Вайна Расейцаў з Палякамі... Толькі страты. Прыбытку не павінні быць.

1920-30-я гады. Наплыў асаднікаў - караняжаў - вайскоўцаў, паліцаяў,ўраднікаў, інвалідаў вайны. Адтрымліваюць нашую зямлю ў якасці ўзнагароды за добрасумленную вайсковую працу і з мэтай паланізацыі мясцовага насельніцтва.. Агулам, разам з жонкамі і г.д. ,прыкладна 300 000.

З ўсходняй Беларусі (БССР) ў гэты момант вялікая міграцыя на Захад, каля 1 000 000 чалавек, 20% ад якіх лічацца палякамі.

Вайна 1939г. Шабля,рэпрэсіі,эміграцыя. Толькі страты.

1939-1941 гг. Рэпрэсіі. Страты.

1941-44 гг. Прыбытку караняжэй не павінна быць. Толькі страты.

1946-48 (??) - Першая хваля рэпатряцыі "палякаў". Выехала некалькі сот тысячаў г.зв."палякаў".

1955-57 (??) -Другая хваля рэпатряцыі "палякаў". Яшчы некалькі сот тысячаў.

1991г. - не ўпэўнены, але мяркую, што адхехала яшчэ некаторая частка тых, хто вельмі жадаў. Наўрацьці сюды вернулася ці наехала досыць вялікая колькасць палякаў.

Па перапісу насельніцтва Вялікалітвы (Беларусі) у 1979г. палякаў зафіксавана каля 400 000 .

==========

А зараз давайце паспрабуем адказаць на пытаньне, адкуль на Вялікалітве зараз прыкладна 260 000 палякаў (згодна з перапісам 2009г.)?
І каму прыйшло да галавы пісаць пра 900 000 патэнцыяльных палякаў і навошта абуджаецца белы арол ў сэрцах літвіноў-беларусаў?

Можа , хто рабіў аналіз міграцый ?

Есть три версии учитывая что под католицизмом понимали поляков а под православием белорусов.

1. Это древние литовцы которые и в 1385 году оставаясь язычниками были обращены Ягайлой в католичество.

2. Миграционная волна поляков во времена ВКЛ, Речи Посполитой и ее культурное влияние .

3. Белорусы обращенные из православия в католицизм.

Как варианты все это рассматривал В. Носевич.

gervasij писал(а):...
Але, яны лічаць ,што толькі каля 900 000 чалавек зараз маюць шанец "стаць палякам".

Афіцыйны перапіс кажа, што палякаў нібыта 250-260 000 чалавек.
...

Ні ведаю пра якія "міграцыіі" тут ходзіць, але сваё "ІМХО" я выкажу, як чалавек, такскаць, "з перадавой"

Адкуль гэтая лічба - 900 000 чал.!?
На маю думку усё проста: "По данным самой католической церкви в Беларуси к ней относятся около 1,4 млн. верующих (около 15% населения страны)"

Звычайная палянізацыя праз касьцёл. Усіх запісаць у "палякі" палякі проста фізічна не могуць - вось вам і лічба 900 000 ад 1,4 млн. - 500 000 "пабоку" пакуль.

Спадарства, дзякуй за адказы!

goward, з Вашымі варыяцыямі згодзен. Але дадам, што на маю думку, калі гаворка ідзе пра каталікоў былой Барцянскай воласці і тэр.сучаснай Вялікалітвы, трэба ўдакладняць, што маюцца на ўвазе "прусы-бежанцы".Бо, калі іх сялілі, то давалі (нібыта) ім пусткі, землі ,якія былі спустошаны набрыддзю з Захаду, ці хваробамі...дакладна ня ведаю.

Міграцыі палякаў за часамі ВКЛ і РП. Добра б было нейкія лічбы ці спасылкі прыкласці, бо культурны ўплыў гэта не зусім НАШЭСЦЕ )

Наконт літвіноў-беларусаў, навёрнутых ў каталіцтва згодзен. У пачатку 20-га стагоддзя маю добры прыклад - палова бабуліных братоў і сясцёр -каталікі ,палова- праваслаўныя. Але,ўсе пад адным дахам.

І тут "польскасць" сапраўдную ці накінутую можна даволі лёгка высьвятліць праз свой радавод. Калі прыбышчы- то прыбышчы, калі у пачатку 19 ст. сяляне - літвіны (беларусы).
--------------------

Андрусь, Вы таксама маеце рацыю. Паланізацыю праз касцёл ніхто не аспрэчыць.
Пытаньне міграцыі для мяне таксама даволе цьмянае, бо я ня ведаю іншае хвалі, як толькі "асадніцтва" 20 стагоддзя. А іх павыбілі, павыганялі, рэпрэсавалі ці самі ад граху падаліся на гістарычную радзіму.

Я мяркую, што гэтыя лічбы ( 900 000) у шмат разоў завышаны наўмысна. Нашых ліцьвіноў літаральна "за дармо" набываюць гуртом ці паасобку. Раней гэта рабілі пад прыкрыццём касцёла, зараз эканамічнымі бонусамі. Іншым словамі, гэта зусім нам не на карысць.

gervasij писал(а):Спадарства, дзякуй за адказы!
...
Андрусь, Вы таксама маеце рацыю. Паланізацыю праз касцёл ніхто не аспрэчыць.
Пытаньне міграцыі для мяне таксама даволе цьмянае, бо я ня ведаю іншае хвалі, як толькі "асадніцтва" 20 стагоддзя. А іх павыбілі, павыганялі, рэпрэсавалі ці самі ад граху падаліся на гістарычную радзіму.

Я мяркую, што гэтыя лічбы ( 900 000) у шмат разоў завышаны наўмысна. Нашых ліцьвіноў літаральна "за дармо" набываюць гуртом ці паасобку. Раней гэта рабілі пад прыкрыццём касцёла, зараз эканамічнымі бонусамі. Іншым словамі, гэта зусім нам не на карысць.

Я мяркую, што ні тэба ў вогуле шукаць штосьці і дзесьці ў гісторыка-этнічных нетрах - адказ ляжыць на паверхні - гэта банальна звычайная палітыка.

Палякам Мы не патрэбныя - яны не робяць ні чога кепскага для беларусаў і Беларусі сваімі карткамі - наўпроставая клапатлівасьць польскай дыяспарай (нейкіх 250-260 000 чал. - і то не факт).
Але ж становішча ў РБ такое, што нават (я асабіста сведка гэтаму) дзіця з сямьі, якая ні колі і ні чога не мела агульнага з Польшай - яе мовай і культурай, становіцца полькаю (-ам) - атрымоўвае "картку" бо яна ходзіць у касьцёл (а бацькі не) - едзе ў Польшу на вучобу і там жа і застаецца.
І о чым ходзі!? - палякі вінаватыя!? - не. Самыя беларусы робяць попыт на "карткі" - і таму такія лічбы - ні чога дзіўнага.
Калі адныя па неабходнасьці ўцякаюць за мяжу, то другія з-за бязвыходнасьці. І дарослыя гэтае разумеюць - і менавіта таму, на маю думку, ўлада і забараняе гэтыя "карткі" - маўляў ні ма чаго чарвям з памыйнай кучы бегчы.
А палякі наўпрост кпяць з гэтага - задаволіць попыт не могуць і кантроль за выдачай таксама - неспадзяваная "падла" ўладзе РБ - маўляў, бягуць ад вас хто і як можа, "гаспадарыкі" недарэчныя.

Ні забарона віз каталіцкім святарам, ні забарона беларусам атрымоўваць "карткі" не дапаможа застанавіць, так бы мовіць, гэтую паланізацыю.

Маё менкаванне - толькі беларусізацыя касьцёлу і царквы + эўрапейскі Арыенцір - і пабачыце маё слова так званых "палякаў" стане ў разы меньш чым пры перапісу

Андрусь Буй писал(а):

gervasij писал(а):Спадарства, дзякуй за адказы!
...
Андрусь, Вы таксама маеце рацыю. Паланізацыю праз касцёл ніхто не аспрэчыць.
Пытаньне міграцыі для мяне таксама даволе цьмянае, бо я ня ведаю іншае хвалі, як толькі "асадніцтва" 20 стагоддзя. А іх павыбілі, павыганялі, рэпрэсавалі ці самі ад граху падаліся на гістарычную радзіму.

Я мяркую, што гэтыя лічбы ( 900 000) у шмат разоў завышаны наўмысна. Нашых ліцьвіноў літаральна "за дармо" набываюць гуртом ці паасобку. Раней гэта рабілі пад прыкрыццём касцёла, зараз эканамічнымі бонусамі. Іншым словамі, гэта зусім нам не на карысць.

Я мяркую, што ні тэба ў вогуле шукаць штосьці і дзесьці ў гісторыка-этнічных нетрах - адказ ляжыць на паверхні - гэта банальна звычайная палітыка.

Палякам Мы не патрэбныя - яны не робяць ні чога кепскага для беларусаў і Беларусі сваімі карткамі - наўпроставая клапатлівасьць польскай дыяспарай (нейкіх 250-260 000 чал. - і то не факт).
Але ж становішча ў РБ такое, што нават (я асабіста сведка гэтаму) дзіця з сямьі, якая ні колі і ні чога не мела агульнага з Польшай - яе мовай і культурай, становіцца полькаю (-ам) - атрымоўвае "картку" бо яна ходзіць у касьцёл (а бацькі не) - едзе ў Польшу на вучобу і там жа і застаецца.
І о чым ходзі!? - палякі вінаватыя!? - не. Самыя беларусы робяць попыт на "карткі" - і таму такія лічбы - ні чога дзіўнага.
Калі адныя па неабходнасьці ўцякаюць за мяжу, то другія з-за бязвыходнасьці. І дарослыя гэтае разумеюць - і менавіта таму, на маю думку, ўлада і забараняе гэтыя "карткі" - маўляў ні ма чаго чарвям з памыйнай кучы бегчы.
А палякі наўпрост кпяць з гэтага - задаволіць попыт не могуць і кантроль за выдачай таксама - неспадзяваная "падла" ўладзе РБ - маўляў, бягуць ад вас хто і як можа, "гаспадарыкі" недарэчныя.

Ні забарона віз каталіцкім святарам, ні забарона беларусам атрымоўваць "карткі" не дапаможа застанавіць, так бы мовіць, гэтую паланізацыю.

Маё менкаванне - толькі беларусізацыя касьцёлу і царквы + эўрапейскі Арыенцір - і пабачыце маё слова так званых "палякаў" стане ў разы меньш чым пры перапісу

Андрусь, мне падаецца, што насамрэч, картка -зусім не просты клопат пра дыяспару. Зараз, калі на Захадзе ёсць пытаньне са зьмяньшчэньнем колькасці карэннага насельніцтва і хуткім павялічэньнем колькасць мігрантаў з поўдня , Эўропа як пыласос цягне ў сабе тых, хто знаходзіцца ў горшых эканамічных варунках і блізкі (больш-меньш па менталітэту). Пра гэта пішуць і шмат. Нічога новага. Летувісы ўжо глынулі гэтай атруты поўны келіх. палякі,між іншым, таксама. З Польшчы на Дальні Кардон едуць і едуць. Такім чынам, палякі адсмоктвая з былых савецкіх рэспублік г.зв.палякаў проста папаўняюць колькасць насельнітва. Але , ня гэта самае горшае.
На маю думку, рэваншызм нікуды не зышоў. Што такое "польскі патрыятызм" мне крыху вядома. Чуў,аднойчы, палымяную прамову пробашча ў касцёле г.Элка, у гадавіну Катыні і "апошняга палёту ". Польска перад ўсім. І прамова была скірована на шкаляроў.
Тое, што палякі ніяк не замірацца са стратаю "крэсаў" і працягваюць мусоліць гэтае пытаньне таксама вядома. Існуе літаратура і інтэрнет-бачыны.

---
Але, давайце паспрабуем аспрэчыць ці ,наадварот ,давесці, што палякі маюць рацыю і сапраўды ,на Вялікалітве ў нас палякі - 100% караняжы, а не літвіны, карыстаючыяся польскай мовай у побыце .

gervasij писал(а):Спадарства, дзякуй за адказы!

goward, з Вашымі варыяцыямі згодзен. Але дадам, што на маю думку, калі гаворка ідзе пра каталікоў былой Барцянскай воласці і тэр.сучаснай Вялікалітвы, трэба ўдакладняць, што маюцца на ўвазе "прусы-бежанцы".Бо, калі іх сялілі, то давалі (нібыта) ім пусткі, землі ,якія былі спустошаны набрыддзю з Захаду, ці хваробамі...дакладна ня ведаю.

Міграцыі палякаў за часамі ВКЛ і РП. Добра б было нейкія лічбы ці спасылкі прыкласці, бо культурны ўплыў гэта не зусім НАШЭСЦЕ )

Наконт літвіноў-беларусаў, навёрнутых ў каталіцтва згодзен. У пачатку 20-га стагоддзя маю добры прыклад - палова бабуліных братоў і сясцёр -каталікі ,палова- праваслаўныя. Але,ўсе пад адным дахам.

І тут "польскасць" сапраўдную ці накінутую можна даволі лёгка высьвятліць праз свой радавод. Калі прыбышчы- то прыбышчы, калі у пачатку 19 ст. сяляне - літвіны (беларусы).
--------------------

Приведу полностью статью В. Носевича и его выводы касающихся национальных меньшинств на территории БЕларуси.

Адзін са шляхоў фармавання польскай этнічнай меншасці на Беларусі (1999)


Наш радавод. Кніга 8: "Беларусы і палякі: Дыялог народаў і культур. Х – ХХ ст." Матэрыялы міжнароднага круглага стала (Гродна. 28 – 30 верасня 1999 г.). – Гродна – Беласток, 1999 (2000). С. 64 – 68

Вядома, што каталіцкая вера на Беларусі часта ўспрымалася як "польская", а праваслаўная – як "руская". Атаясамліванне канфесіі з этнасам нярэдка прыводзіла да таго, што беларусаў-католікаў лічылі палякамі, ды і самі яны пачыналі ўспрымаць сябе як частку польскай нацыі. Асабліва масавы характар гэты працэс набыў у 1920-я – 30-я гг. у Віленскім краі, дзе адбылося амаль поўнае апалячванне насельніцтва, якое этнографы канца ХІХ – пачатку ХХ стагоддзя лічылі беларускім. У межах сучаснай Рэспублікі Беларусь жыхары многіх тэрыторый, дзе дамінуе каталіцкае веравызнанне, таксама называюць сябе палякамі.

У прынцыпе магчымы тры розных тлумачэнні наяўнасці на Беларусі кампактных абшараў каталіцкага насельніцтва. Паводле адной версіі, сучасныя беларускія палякі з'яўляюцца нашчадкамі мігрантаў з тэрыторыі этнічнай Польшчы. Іх перасяленне магло адбывацца ў розныя перыяды існавання Велікага княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай, калі польскі ўплыў у палітычным і культурным жыцці Беларусі быў вельмі адчувальным. Другая версія зыходзіць з таго, што асноўная маса католікаў з'яўляецца нашчадкамі старажытных літоўцаў, што пражывалі на Беларусі, захоўваючы паганскае веравызнанне. Яны былі ахрышчаны ў каталіцтва разам з усёй Літвой пасля Крэўскай уніі 1385 г. Нарэшце, магчыма і трэцяе тлумачэнне – каталіцкая меншасць з'явілася ў выніку пераходу праваслаўнага насельніцтва ў каталіцтва, якое доўгі час было найбольш прывілеяванай канфесіяй ВКЛ.

Не выключана, што ў той ці іншай ступені мелі месца ўсе тры працэсы. Не прэтэндуючы на вычэрпны адказ, аўтар прапануе некаторыя гістарычныя факты, якія маюць дачыненне да азначанай праблемы. Яны атрыманы ў выніку мікрагістарычнага даследавання [1] на тэрыторыі былога Кораньскага каталіцкага прыходу ў Лагойскім раёне Мінскай вобласці. Прыход быў скасаваны ў 1920-я гг., а касцёл у сяле Корань спалены пад час Другой сусветнай вайны. Тым не менш абсалютная большасць насельніцтва дасёння застаецца католікамі.

Гістарычная перспектыва дазваляе прасачыць шляхі ўтварэння гэтага каталіцкага абшару. Першая звестка аб сяле Корань тычыцца 1395 г., калі яно было падаравана вялікім князем Вітаўтам новаўтворанаму капітулу кафедральнага касцёла Св. Станіслава ў Вільні [2]. З гэтага моманту і да канца XVIII стагоддзя Корань заставаўся прэстыманіяльным маёнткам капітула.

Наяўныя факты дазваляюць сцвярджаць, што насельніцтва Кораньшчыны зыходна было ўсходнеславянскім і вызнавала праваслаўную веру. Археалагічныя матэрыялы не захавалі ніякіх сведчанняў рэліктавага балцкага субстрату на тэрыторыі будучага Кораньскага прыхода. Наадварот, найбольш ранні археалагічны помнік – селішча ля вёскі Красны Бор – адносіцца да кіеўскай ("постзарубінецкай") археалагічнай культуры III – V стагоддзяў, якую большасць даследчыкаў звязвае з першай хваляй славянскага рассялення па Беларусі. На тэрыторыі даследавання існаваў таксама шэраг курганных могільнікаў, тыповых для славянскага насельніцтва Кіеўскай Русі (Х – ХІІ стагоддзі). У іх апісаннях няма ніякіх згадак пра каменныя канструкцыі ў насыпах курганоў, што магло б сведчыць пра балцкі этнічны ўплыў.

У актавых кнігах Віленскага капітула захаваліся звесткі аб абставінах з'яўлення ў Корані каталіцкага касцёла. Рашэнне аб заснаванні прыхода было прынята капітулам 3 кастрычніка 1572 г., а ў лісце капітула ад 13 лютага 1576 г. прыгадваецца ўжо існуючы касцёл, заснаваны «ў тым краю Рускім» [3]. Аднак першапачатковыя меры па матэрыяльным забес- пячэнні плябаніі аказаліся недастатковымі. Ужо ў 1591 г. адзначаецца, што з-за недахопу сродкаў ксёнд пакінуў прыход, а прыхажане вяртаюцца да праваслаўных цэркваў і выконва- юць там усе абрады (poddani tez, ktory incz byli nico od Rusi do Kosciola Catolickiego przystali, zasie nazad sie wracaia y dzieci chrzcza hodzac do Ruskich Cerkiew)[4].

Каталіцкі прыход у Корані быў адноўлены ў 1605 г. і з таго часу існаваў трывала. Захаваўся інвентар прыходу за 1740 г. з поўным пералікам насельніцтва [5], а таксама шэраг больш позніх інвентароў і метрычныя кнігі за перыяд з 1762 па 1848 гг., што дазваляе рэканструяваць дакладны персанальны склад папуляцыі, усе імёны і прозвішчы. У інвентары 1740 г. на тэрыторыі прыхода названы 12 паселішчаў: - Ганявічы, Грамница, Жвірблевічы (Жырблевічы), Корань, Лозкі, Лішчыцы, Міхалкавічы, Прудкі, Церахі, Чэрнева і Юркавічы. З іх толькі назва «Жвірблевічы» мае балцкую этымалогію (zvirblis – па-літоўску "верабей"), што можа сведчыць пра ўдзел выхадцаў з тэрыторыі этнічнай Літвы ў заснаванні гэтага паселішча. Аднак сярод прозвішчаў, найбольш пашыраных у прыходзе ў сярэдзіне XVIII стагоддзя (што сведчыць пра іх старажытнасць) няма ніводнага. якое б бясспрэчна сведчыла пра літоўскае паходжанне. Пераважаюць прозвішчы, тыповыя для Беларусі: Балцэвіч, Бубер, Булах, Варонка, Вашкевіч, Гладкі, Жаўняровіч, Калоша, Ліс, Стасюлевіч, Цёрла, Шаршун, Шчарбовіч і інш. Шэраг прозвішчаў мае канчатак на –скі, характэрны як для беларускай, так і для польскай анамастыкі: Бычкоўскі, Высоцкі, Казлоўскі, Мажальскі, Саўрыцкі і інш. Адзін са старажытных родаў сустракаецца пад двума прозвічшамі: Шуляк альбо Кавалеўскі.

Разам з тым нельга выключыць эпізадычны прыток у папуляцыю выхадцаў з этнічнай Польшчы. У 1760-я – 1770-я гады на яе тэрыторыі прыгадваецца прышлая сям'я з прозвішчам Мазур. У 1750-я гг. на тэрыторыю прыхода перасяліліся асобы з прозвішчамі Гілеўскі, Грэцкі, Гусакоўскі, а ў 1760-я гг. – з даволі характэрным для Польшчы прозвічам Заянчкоўскі (Заянкоўскі), а таксама Беластоцкі. Аднак непасрэдных доказаў таго, што хтосці з іх сапраўды быў палякам, у крыніцах няма.

Звестка аб канфесійным складзе насельніцтва маецца ў акце візітацыі Кораньскага касцёла за 1742 г [6]. У ім адзначаецца, што частка падданых капітульнага маёнтка лічыць сябе католікамі, а частка – "рускімі" (праваслаўнымі), але усе хрысцяць дзяцей у Кораньскім касёле, там жа спавядаюцца і канфірмуюцца. Пры гэтым пасты і царкоўныя святы яны выконваюць паводле праваслаўных канонаў. Даведаўшыся аб гэтым, выканаўца візітацыі канонік Ян Быховіч распарадзіўся, каб надалей пасты і святы адпавядалі каталіцкаму календару.

У больш познія часы практычна ўсе падданыя маёнтка Корань прыгадваюца ў метрычных кнігах як належачыя да каталіцкай канфесіі. Толькі эпізадычна сустракаюцца згадкі пра шлюбы з асобамі уніяцкага веравызнання ці пра пахаванне іх на парафіяльных могілках у Корані. Такім чынам, канчатковае складанне кампактнага масіва каталіцкага насельніцтва ў Кораньскім прыходзе можна датаваць другой паловай XVIII стагоддзя – прыкладна праз 4 стагоддзі пасля пераходу маёнтка ва ўласнасць каталіцкай царквы і праз 2 стагоддзі пасля заснавання касцёла.

Апісанні Кораньскага прыхода, створаныя пад час расійскага панавання ў ХІХ стагоддзі, аднадушна адзначаюць, што мова мясцовых прыхажан – беларуская. Прыток новага насельніцтва да скасавання прыгоннага права ў 1861 г. і ў некалькі наступных дзесяцігоддзяў быў вельмі абмежаваным. Пераважную большасць жыхароў стваралі прадстаўнікі тых старажытных родаў, якія прыгадваюцца яшчэ ў інвентары 1740 г. альбо прыбылі звонку на працягу другой паловы XVIII стагоддзя.

Масавая іміграцыя на тэрыторыю прыхода адбылася толькі на самым пачатку ХХ стагоддзя, калі была распрададзена значная частка зямель, што пасля рэформы 1861 г. заставаліся ва ўласнасці памешчыка. Сярод пакупнікоў гэтых зямель было каля 50 прышлых сем'яў, у тым ліку 23 гаспадаркі былі заснаваны выхадцамі з тэрыторыі Вілейскага павета (з раёна возера Свір) і 13 гаспадарак – абшчынай старавераў. За кошт гэтах перасяленцаў колькасць насельніцтва на тэрыторыі даследавання павляічылася адразу прыкладна на 12 %. Тым не менш, старажытныя карэнныя роды па-ранейшаму стваралі асноўную частку папуляцыі.

У мемуарах ўраджэнца Карэньшчыны, этнографа-аматара Адама Варлыгі [7], прыгадваецца пра пачатак фармавання нацыянальнай свядомасці, які прыпадае на перыяд 1905 – 1917 гг. З аднаго боку, тагачасны ксёндз Кораньскага касёла і адзін з настаўнікаў мясцовай школы прапагандавалі сярод насельніцтва ідэі беларускага адраджэння. Менавшта тады мясцовыя падлеткі, сярод якіх быў сам Варлыга (сапраўднае імя – Язэп Гладкі), упершыню пачулі слова "беларус". З другога боку, пачалася і польская прапаганда, якая асабліва ўзмацнілася пад час Першай сусветнай вайны. Тады ў сяле Корань часова аселі некалі сем'яў бежанцаў з тэрыторыі Заходняй Беларусі, занятай немцамі ў 1915 г. Сярод іх была пашырана польская свядомасць, якую А. Варлыга характарызуе як "шавіністычную". Тады ў Корані была заснавана польская школа, якую наведвалі і мясцовыя падлеткі.

Вынікі гэтай канкурэнцыі нацыянальных ідэй знайшлі адлюстраванне ў матэрыялах Усерасійскага аграрнага перапіса, які праводзіўся Часовым урадам у 1917 г [8]. Пры характарыстыцы сельскіх гаспадарак у кожнай вёсцы запісвалася (напэўна, са слоў саміх жыхароў) іх нацыянальная прыналежнасць. У выніку з 418 гаспадарак на тэрыторыі, што непасрэдна прылягала да Кораньскага касцёла, 311 пазначаны як беларускія, 1 – велікаруская, 2 украінскія, 4 – яўрэйскія і 12 – літоўскія. Аднак асабліва цікава, што 88 гаспадарак названы польскімі, прычым яны канцантраваліся ў дзвюх старажытных вёсках, населеных амаль выключна аўтахтонамі. Большасць з гэтых "палякаў" былі ў шчыльным радстве з жыхарамі тых гаспадарак, якія трапілі ў лік беларускіх. Так, у вёсцы Лішчыцы 5 гаспадарак пазначаны як беларускія, а 29 – як польскія. У вёсцы Прудкі беларускай названа 1 гаспадарка, а астатнія 56 – польскімі. У іншых старых вёсках практычна ўсе гаспадаркі – беларускія.

Такая ж выпадковасць і адвольнасць у нацыянальным самавызначэнні захоўвалася ў наступныя дзесяцігоддзі. Пры Савецкай уладзе ў 1924 г. на тэрыторыі Кораньскага прыхода былі ўтвораны тры сельсаветы, з якіх Кораньскі і Юркавіцкі цалкам знаходзіліся ў яго абшары, а Кузевіцкі ахопліваў і частку сумежнага Лагойскага праваслаўнага прыхода. У чэрвені 1932 г. адзін з гэтых трох сельсаветаў – Юркавіцкі – атрымаў статус нацыянальнага польскага сельсавета, якім карыстаўся да мая 1935 г. Аб ператварэнні ў польскія двух іншых сельсаветаў пытанне ніколі не ставілася, хаця канфесійны склад насельніцтва, прынамсі, у Кораньскім сельсавеце быў ідэнтычны Юркавіцкаму. У далейшым польская самаідэнтыфікацыя развіцця не атрымала, і сёння насельніцтва Кораньшчыны лічыць сябе беларусамі.

Прыведзеныя факты сведчаць, што ў дадзеным выпадку ў лік "палякаў" была залічана частка карэнных беларусаў, зыходна праваслаўных і акаталічаных толькі ў выніку доўгай прыналежнасці да маёнтка Віленскага капітула. Гэтае насельніцтва нічым, апрача каталіцкага веравызнання, не адрознівалася ад навакольнай праваслаўнай большасці. Тым не менш, інтэнсіўная прапаганда, акцэнтаваная на канфесійнай ідэнтычнасці з карэннымі палякамі, прывяла да з'яўлення нават на такой хісткай глебе польскай самасвядомасці. У іншых акалічнасцях яна магла быць яшчэ больш рэзультатыўнай.

Даследаванне праводзілася пры падтрымцы гранта Research Support Scheme 1003/1997.
Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezyi Wilenskiej. - Krakow, 1948. N 25. S. 40-2.
Аддзел рукапісаў Бібліятэкі АН Літвы (АРБАНЛ). Ф. 43. Спр. 213. Л. 78, 202 адв. – 204.
Там жа. Спр. 215. Л. 168 адв. - 171 адв.
Дзяржаўны гістарычны архіў Літвы (ДГАЛ). Ф. 694. Воп. 1. Спр. 4481.
Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі (НГАБ). Ф. 147. Воп. 2. Спр. 121. Л. 82, 89-90.
Варлыга А. Карэншчына. Успамін-нарыс з канца ХІХ – пачатку ХХ ст. // Літаратура і мастацтва. № 14 (8 красавіка 1994); № 15 (15 красавіка 1994 г.).
НГАБ. Ф. 325. Воп. 2. Спр. 605. Л. 35, 39, 74, 75, 92, 99 – 101, 116, 160, 161, 169 – 181, 183 – 185, 197 – 200, 204, 205, 220 – 222.

трэ не на форум пісаць, а самому "лучезарнаму". ён усё шалее ад падкопаў палякаў, з іх "карткамі палякамі" у тым ліку. мо грант дасі. ці прыдворныя гісторыкі разаўюць гэтую тэму.
бо насамрэч пытанне правільнае: шо эта за палякі тутака і скуль яны ўзяліся? а пашкрэбі таго ляха, дык твой браце ліцвіне-беларус тутэйшы выявіцца. навет трэ глядзець шырэй - за кардон. заявіць караняжам, што гулькі скончыліся і мы не супраць уз'яднаць нашу зямельку родную;)

gervasij писал(а):...
На маю думку, рэваншызм нікуды не зышоў. Што такое "польскі патрыятызм" мне крыху вядома. Чуў,аднойчы, палымяную прамову пробашча ў касцёле г.Элка, у гадавіну Катыні і "апошняга палёту ". Польска перад ўсім. І прамова была скірована на шкаляроў.
Тое, што палякі ніяк не замірацца са стратаю "крэсаў" і працягваюць мусоліць гэтае пытаньне таксама вядома. Існуе літаратура і інтэрнет-бачыны.

Так, згодзен.

Маі чада ходзяць да "кулка ензыку польскего" - на Новы год гатавалі праграмму, запрашалі і мяне папець у хоры, маўляў кансуляж прыязджае і сё такое - здайся нічога такога... але, як я глянуў "рэпэртуар"... "ні да песень - ні да плясак" --- "Кто ты естэш? - Поляк малы! - Які знак твуй? - Ожел бялы!" і т.д. і да т.п. ... мусі две пёсэнкі пра каханне

gervasij писал(а):Але, давайце паспрабуем аспрэчыць ці ,наадварот ,давесці, што палякі маюць рацыю і сапраўды ,на Вялікалітве ў нас палякі - 100% караняжы, а не літвіны, карыстаючыяся польскай мовай у побыце .

Мо я канешне і не да мейсца ўлез з палітыкай, але падаецца, што толькі ў гэтым і справа. Але з задавальненнем пачытаю і процілеглыя кропкі гледжання

Gervasij: «Але, яны лічаць ,што толькі каля 900 000 чалавек зараз маюць шанец "стаць палякам".»

Я тоже имею полное право получить «карту поляка» - ведь по польским представлениям потомки нашей шляхты ВКЛ в нее входят. Почему? Потому что во Второй Речи Посполитой их скопом записали туда. Мол, раз беларус-католик – то ты поляк.

Это польский самообман: в переписях Второй Речи Посполитой у нас всех католиков автоматически учитывали как «поляков», отсюда невероятные данные: в Западной Беларуси якобы большинство населения – это этнические поляки, а не беларусы.

В «поляков» была тогда записана вся моя родня в Брестском воеводстве, хотя они – потомки шляхты ВКЛ. Католики. Ну и что с этого? Вон в Жмуди тоже все католики – они разве от этого стали поляками?

Это стереотипы старого мышления.

Я не имею ничего против наших соседей-братьев поляков и русских, но так получается, что они, протягивая нам как бы «руку помощи», в этой руке имеют заодно идею нашей русификации или полонизации.

А вот это не нравится.

Андрусь Буй писал(а): "Кто ты естэш? - Поляк малы! - Які знак твуй? - Ожел бялы!" і т.д. і да т.п. ... мусі две пёсэнкі пра каханне

"Кто ты естэш? - Поляк малы! - бо на дупе - ожел бялы!". Чуў што казалі і так, у 20-30-е ХХ веку.

Грамада, амаль кожны з нас, мае магчымасць адтрымаць гэткую картку,нават М.М., калі польскі ензык вывуча, бо не цікавіць палякаў сапраўдная польскасць . Лаяльнасць так, але не паходджаньне.

Я ўжо казаў, што таксама магу навесіць гэтых картак у тры слаі, пры гэтым не маючы "караняжаў" у радаводзе, дзякуй стваральніку сьвету!)
Але , рабіць на карысць пальшчызны не жадаю.

-----------

Але, каб выбіць зэдлік з-пад ног іх падлікаў й разьлікаў, трэ давесці, грунтоўна, на лічбах, што "сапраўдных палякаў" тут нямашака. Ці іх колькасць занадта малая.

Для таго прашу моцныя аналітычныя розумы выкладаць лічбы й меркаваньні.

Раю шэраг крыніцаў на гэты конт.

Барацьба ўніяцкага насельніцтва Сапоцкінскага краю супраць прымусовага пераводу ў праваслаўе
Андрэй Вашкевіч
Горадня
"Царква" Беларуская грэка-каталіцкая газэта. № 1 (60), 2009

Паміж краёвасцю і нацыянальнай ідэяй
Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях
Смалянчук Алесь
Горадня
сьцягнуць PDF (322 с.)

98. Адкуль у Беларусі ўзяліся палякі?

Палякі ў Беларусі ніколі не былі карэннымі жыхарамі. Паводле законаў нашай старадаўнай дзяржавы - Вялікага Княства Літоўскага, усім іншаземцам (у тым ліку й палякам) забаранялася займаць у нас дзяржаўныя і царкоўныя пасады, купляць зямлю. І хоць гэтыя законы часам абыходзіліся, прыкметнай міграцыі палякаў у Беларусь тады не было.

У другой палове ХVІІ стагоддзя дзеля розных сацыяльна-палітычных прычынаў пакрысе пачаўся працэс паланізацыі (г.зн. апалячвання) беларускай шляхты і найвышэйшых станаў грамадства. Пазней, у ХІХ стагоддзі, хваля паланізацыі часткова закранула і сялянства, пераважна праз каталіцкі касцёл (нагадаем, што пасля ліквідацыі расейцамі вуніяцкай царквы больш за мільён беларусаў, пратэстуючы супраць гэтага гвалту, перайшлі ў каталіцтва). Ксяндзы, часта наўмысна атаясамліваючы нацыянальнасць і веравызнанне, прапаведвалі заганную формулу: хто трымаецца «польскай» (каталіцкай) веры - той паляк.

У выніку гэтых працэсаў, паводле перапісу насельніцтва Расейскай імперыі 1897 года, палякамі запісалася 12% жыхароў Беларусі. Гэтаксама, згодна з дадзенымі Кракаўскага статыстычнага камітэта, у 1912 годзе сярод насельнікаў Гарадзенскай губерні было 10,07% палякаў, а ў Віленскай яшчэ меней - 8,17%.

У Заходняй Беларусі ў часе яе знаходжання ў складзе Польскай дзяржавы ў 20-30-х гадах праводзілася дзяржаўная палітыка апалячвання, якая суправаджалася пераследамі ўсяго беларускага. Польскія ўлады маніпулявалі статыстычнымі дадзенымі, штучна завышаючы лік польскага насельніцтва. Не абмяжоўваючыся гэтым, яны праводзілі палітыку наўпроставай каланізацыі, перасяліўшы ў Заходнюю Беларусь з этнічнай Польшчы блізу 300 тысяч чалавек гэтак званых асаднікаў (каланістаў).

На тэрыторыі Ўсходняй Беларусі (БССР) палякі тады складалі не больш за 3% насельніцтва, або 97,5 тысячы чалавек (дадзеныя 1926 года).

Пасля далучэння Заходняй Беларусі, у 1940 годзе, у выніку сталінскіх рэпрэсіяў блізу 600 тысяч чалавек каталіцкага веравызнання (у іх ліку практычна ўсе асаднікі) былі высланыя ў Сібір.

Пасля Другой сусветнай вайны, у 40-50-х гадах, лік польскага насельніцтва ў Беларусі яшчэ болей зменшыўся. У выніку польска-савецкіх міждзяржаўных пагадненняў каля 500 тысяч беларускіх каталікоў (пераважна сялян, што ўцякалі ад калгасаў) выехала на сталае жыхарства ў Польскую Народную Рэспубліку.

Як ні парадаксальна, але і пасля гэтага ў БССР, паводле перапісу 1989 года, жыло 418 тысяч палякаў, з якіх 13,3% лічылі роднай мовай польскую. Дык адкуль жа яны ўзяліся? Мы ж ведаем, што на працягу ўсёй нашай гісторыі значнага перасялення палякаў на нашыя землі не было (з выняткам з'явы асадніцтва, якое, аднак, не пакінула па сабе этнадэмаграфічнага следу).

Значыць, яны «прадуктуюцца» тут, у Беларусі. І «прадуктуе» іх, без сумневу, польскі каталіцкі касцёл. Менавіта ён сёння, як і сто, як і дзвесце гадоў таму, робіць палякаў з беларусаў-каталікоў, прышчапляючы ім польскую нацыянальную свядомасць.

Усё гэта пацвярджаецца і дадзенымі антрапалогіі, вывучэннем мовы і культурных традыцыяў польскай меншыні ў нашай краіне. Яны пераканаўча сведчаць, што пераважная колькасць тых, хто лічыць тут сябе палякамі, - беларусы паводле свайго паходжання.

Такім чынам, не адмаўляючы наяўнасці ў Беларусі этнічных палякаў, даводзіцца прызнаць: у абсалютнай бальшыні мясцовыя палякі, як, дарэчы, і тыя, што жывуць на Віленшчыне, - гэта апалячаныя беларусы.

http://www.bel-knight.com/library/viewa ... 9#097quest

gervasij писал(а):Пасля далучэння Заходняй Беларусі, у 1940 годзе, у выніку сталінскіх рэпрэсіяў блізу 600 тысяч чалавек каталіцкага веравызнання (у іх ліку практычна ўсе асаднікі) былі высланыя ў Сібір.

Пасля Другой сусветнай вайны, у 40-50-х гадах, лік польскага насельніцтва ў Беларусі яшчэ болей зменшыўся. У выніку польска-савецкіх міждзяржаўных пагадненняў каля 500 тысяч беларускіх каталікоў (пераважна сялян, што ўцякалі ад калгасаў) выехала на сталае жыхарства ў Польскую Народную Рэспубліку.

Як бы гэта цынічна не гучала, але Другая Сусветная вайна зрэшты зрабіла беларусаў сапраўднай тытульнай нацыяй. Каб ні гэтая жудасная трагедыя ў гісторыі чалавецтва, то невядома, хто б зараз жыў ў нашай краіне - палякі, габрэі, ці мо яшчэ хто...